Gołąb miejski jest naszym sąsiadem. Pochodzi od gołębia skalnego gniazdującego w południowej i zachodniej Europie na skalistych wybrzeżach, w środowiskach górskich i pustynnych. Jest rozpowszechniony zwłaszcza w śródmieściach dużych aglomeracji we wszystkich regionach kraju. Populacje miejskie mogą osiągać nawet kilkadziesiąt tysięcy osobników. Jak gołębie dają sobie radę w mieście i czy nazywanie ich szkodnikami jest krzywdzące?
Gołąb miejski jest gatunkiem osiadłym, gdyż podejmuje tylko loty do kilkunastu kilometrów od lęgowisk. Jest ściśle związany z człowiekiem i zabudową miejską. Co ciekawe, ok. 10 proc. populacji ma ubarwienie identyczne jak dzicy przodkowie (niebieskoszarawe).
Gdzie żyją gołębie
Gdzie najczęściej spotkamy gołębie? Ptaki nie zamieszkują terenów wiejskich i naturalnych siedlisk innych gatunków. Najczęściej występują tam, gdzie mają najlepszy dostęp do pożywienia. W centrach miast, w okolicach restauracji, na starych rynkach, często uczęszczanych ulicach, w parkach czy osiedlowych śmietnikach. Do budowy gniazd wybierają często zabytkowe dzielnice o ciasnej i historycznej zabudowie, kamienice, blokowiska i opuszczone budynki.
Gniazdują we wszystkich ogólnodostępnych miejscach zabudowań, w tym na strychach, balkonach, poddaszach, w szczelinach, na gzymsach, parapetach, w okiennicach czy na wieżach kościelnych. Wybierają zakamarki podobne do skalistego ukształtowania terenu, gdzie mogą schronić się przed złą pogodą. Gniazda gołębi są najczęściej bardzo niedbałe i proste. Konstrukcja składa się zwykle z gałązek i wyściełana jest trawą oraz pierzem.
Co jedzą gołębie w mieście
Gołębie to ptaki wszystkożerne, które jedzą różne pokarmy. Wszystko zależy od warunków środowiskowych i dostępności pożywienia. Podstawą diety większości gatunków gołębi są ziarna i nasiona. W miastach często żywią się ziarnami z karmników dla ptaków oraz resztkami pożywienia na ulicach czy w parkach.
Niektóre gatunki chętnie jedzą jagody, czereśnie, maliny i winogrona, a także owoce drzew owocowych. Żaden gołąb nie pogardzi resztkami jedzenia pozostawionymi przez ludzi. W szczególności są to chleb, makarony, mięso, ryby czy warzywa. Część ptaków je również owady i drobne bezkręgowce, takie jak mrówki, chrząszcze, pająki czy dżdżownice.
Jak gołębie wpływają na ekosystem
Dzikie oraz hodowlane gołębie mogą mieć zarówno pozytywny, jak i negatywny wpływ na środowisko. Są częścią ekosystemu miejskiego, przyczyniając się do utrzymania równowagi biologicznej, lecz w dużych grupach mogą przyczyniać się do degradacji środowiska miejskiego. Ważne, aby odpowiednio zarządzać populacjami gołębi miejskich, zapewniając harmonijną koegzystencję z ludźmi i minimalizować negatywne skutki dla środowiska.
Czy gołębie niszczą zabudowę
Gołębie zanieczyszczają i niszczą miejsca swojego pobytu. W rejonach, gdzie bytują brudzą chodniki, elewacje, parapety, gzymsy i dachy. Często niszczą zabytki. Ptaki lubią obserwować teren z góry, dlatego upodobały sobie pomniki czy wysokie kamienice. Może to doprowadzić do znacznych strat finansowych, gdy pojawi się konieczność generalnego remontu. Zawarty w ich ekskrementach kwas moczowy wnika w elewację zabudowań i niszczy ich strukturę. Odchody często zajmują dużo powierzchnię i są bardzo uciążliwe do czyszczenia.
Amoniak niszczy elewacje z piaskowca, metal, a nawet asfalt. Problemem są również pozostające resztki pokarmu. Ptaki są zagrożeniem sanitarnym i epidemiologicznym. Poprzez duże zagęszczenie gołębi, żywienie i wypróżnianie się w jednym miejscu są nosicielami różnych pasożytów i chorób, groźnych nie tylko dla nich samych, ale także dla ludzi. Szybko oswajają się z miejscem pobytu, hałasują i nie dają się wypędzić, co uprzykrza życie mieszkańcom posesji.
Czy gołębie są pożyteczne
Gołębie to zwierzęta, które zwykle nie wchodzą ludziom w drogę. Mogą stać się agresywne tylko wtedy, gdy czują się zagrożone. Ptaki dostarczają znaczące korzyści rolnikom, zwłaszcza w uprawach. Gołębie mogą być skutecznymi pomocnikami w kontrolowaniu szkodników uprawowych, takich jak mszyce czy chrabąszcze. Ich zdolność do szybkiego przemieszczania się po dużej powierzchni sprawia, że mogą naturalnie regulować liczbę owadów szkodliwych dla plonów.
Gołębie są również cenionym źródłem nawozu organicznego. Ich odchody zawierają duże ilości azotu, fosforu i potasu oraz innych składników odżywczych. W związku z tym hodowla gołębi może być strategią ekologicznego rolnictwa poprzez zmniejszenie kosztów wynikających z zakupu środków chemicznych do ochrony roślin.
Czy gołębie to szkodniki
Ptasie odchody są toksyczne, nieusunięte dokładnie mogą uszkodzić elewację. W gołębich odchodach znajdują się nie tylko toksyny, ale również wirusy i bakterie powodujące szereg chorób m.in. zatrucie pokarmowe, biegunkę, wymioty. W piórach gołębich występują kleszcze. Jednym z bardziej niebezpiecznych jest obrzeżek gołębi, którego ugryzienie może doprowadzić do boreliozy czy kleszczowego zapalenia mózgu. Inne choroby przenoszone przez gołębie to m.in. aspergiloza, borelioza, salmonelloza, ornitoza, ptaszyniec czy robaczyce.
Domowe sposoby sprzątania po gołębiach oraz sklepowe preparaty często nie są wystarczające do wyczyszczenia zabrudzonych powierzchni. Na rynku działają liczne firmy, które oferują sprzątanie po gołębiach. Usługa obejmuje m.in. kompleksowe usuwanie ptasich odchodów i nieczystości, czyszczenie pomieszczeń i mieszkań opuszczonych a zasiedlonych przez ptaki, doczyszczanie balkonów, tarasów, strychów, elewacji i elementów budynków czy dezynfekcję różnych powierzchni.