Jednym z najpopularniejszych gatunków hodowlanych w polskim rolnictwie są gęsi owsiane zwane domowymi. Źródłem sukcesu rynkowego gęsiny jest poszukiwanie zdrowej żywności przez konsumentów oraz dodatkowego dochodu przez hodowców. Ptaki te dostarczają nie tylko smaczne i zdrowe mięso, ale i wysokiej jakości pierze. Koszty żywienia i utrzymania są stosunkowo niskie, a ceny żywca wysokie. Jakie są najpopularniejsze rasy i ile można na nich zarobić?
Gęś domowa żyje 25-30 lat, czyli bardzo długo jak na zwierzęta hodowlane. Jej mięso jest bogate w białko oraz ma niską zawartość tłuszczu. Możemy hodować gęsi na mięso, pierze oraz jaja, co przynosi stały dochód. Zdecydowana większość wyprodukowanego towaru trafia na eksport głównie do Niemiec.
Jakie gęsi do przydomowej hodowli?
Przodkiem większość ras gęsi domowych jest gęgawa, dziki ptak z rzędu blaszkodziobych, który obecnie zamieszkuje głównie bagna i jeziora w Europie i Azji. Gęgawa w środowisku naturalnym występuje także w Polsce, głównie w okresie lęgowym oraz na przelotach wiosennych i jesiennych. Udomowienie gęgawy miało miejsce ok. 4 tysiące lat temu na terenach Babilonu, Egiptu, Grecji i Rzymu.
Na krajowym rynku drobiarskim gęsina ustępuje popularności tylko mięsu kurcząt czy indyków. Gęś cenimy przede wszystkim za wyjątkowo smaczne mięso bogate w dobre dla zdrowia jedno- i wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega 3 i omega 6. Gęsina obfituje także w witaminy i minerały, w tym żelazo, cynk, fosfor, magnez i potas. Młode polskie gęsi owsiane cieszą się dużym zainteresowaniem zarówno ze względu na mięso, jak i produkty uboczne, czyli puch i pierze, szczególnie w krajach Dalekiego Wschodu.
W Polsce najbardziej popularną rasą użytkową gęsi jest biała kołudzka, która wywodzi się bezpośrednio od gęsi białej włoskiej. Ptaki tej rasy mają małą głowę i wąski, dość długi pomarańczowy dziób. Dorosłe gąsiory ważą 6-8 kg, a gęsi 5-7 kg. Rasa ta wyróżnia się bardzo dobrą nieśnością na poziomie 50-70 jaj w sezonie. W końcowym tuczu gęsi są karmione owsem, dzięki czemu konsument otrzymuje tuszkę dobrze umięśnioną i o niewielkim otłuszczeniu. Od gęsi po uboju pozyskuje się bardzo dobrej jakości pierze (300 g).
Rasy gęsi hodowlanych
Do popularnych ras gęsi hodowanych w Polsce zalicza się gęś pomorską. Do jej rozlicznych zalet należą przede wszystkim dobre dostosowanie do złych warunków klimatycznych, świetna zdrowotność i odporność. Są to gęsi, które cechują się dobrą nieśnością na poziomie 39 jaj. Gęsi suwalskie są rasą późno dojrzewającą, podczas tuczu gromadzą w tkankach dużo tłuszczu i należą do gęsi smalcowych.
Wśród popularnych ras są również gęsi podkarpackie i lubelskie, które należą do odmian południowych. Podobnie jak gęś biała kołudzka, dojrzewają wcześnie, a więc pozyskuje się z nich głównie mięso. Gęsi podkarpackie są cenione za wysoką jakość pierza. W wielu gospodarstwach i fermach można spotkać garbonose rasy pochodzące od gęsi chińskiej. Gęsi garbonose charakteryzują się wysokimi wskaźnikami rozrodu. W sezonie od jednej samicy można pozyskać 49-60 jaj.
Jaka rasa gęsi jest najlepsza?
Najlepsza do produkcji mięsa, pierza i puchu jest biała kołudzka, rasa świetnie przystosowana do warunków przyrodniczych Polski i odporna na niekorzystne warunki środowiska. Gęsi od wczesnych dni życia korzystają z pastwisk, karmione są paszą treściwą, zielonką i ziołami, a przez ostatnie trzy tygodnie ziarnem owsa.
Mięso posiada wysoką wartość odżywczą, charakteryzuje się dużą zawartością białka, a małą cholesterolu. Tłuszcz gęsi owsianych zaliczany jest do tzw. zdrowszych tłuszczy zwierzęcych, gdyż zawiera dużo cennych jedno- i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych.
Ile trzeba hodować gęsi?
Chów gęsi trwa średnio 17 tygodni. Gęsi dobrze wytuczone osiągają wagę średnio 6,5 kg. W okresie nieśności (od stycznia do lipca) zapotrzebowanie gęsi na białko zwiększa się, ale nadmierne odkładanie się tłuszczu na tym etapie może wpłynąć negatywnie na układ rozrodczy. Z tego powodu gęsi hodowlane nie powinny być żywione w ten sam sposób, co gęsi do tuczu. Wymagają one większych dodatków pasz treściwych.
Gęsi są ptakami roślinożernymi, stąd ich przysmakiem jest trawa oraz pasze, ale też owoce czy warzywa, m.in. marchew, kapusta, pozostałości po ścięciu kalafiora i brokułów. Najlepsze zboże dla gęsi to pszenica, żyto, jęczmień, pszenżyto, kukurydza oraz owies, a także nasiona roślin strączkowych (łubin, groch, peluszka, bobik). Warto podkreślić, iż jedna gęś w ciągu doby jest w stanie spożyć do 1 kg zielonek, 300-400 g okopowych oraz ok. 460 g mieszanki pełnoporcjowej.
Ile kosztuje gęś do hodowli?
Najniższe ceny piskląt spotkać można pod koniec okresu lęgowego (lipiec-sierpień). Zakupione wtedy ptaki zostają ubite na przełomie listopada i grudnia. Pisklęta można zakupić z zakładów ubojowych. Mają one często podpisane umowy z fermami prowadzącymi stada reprodukcyjne i sprzedającymi jaja. Zakłady w celu pozyskania piskląt do sprzedaży korzystają z własnych wylęgarni.
Ośrodek doradztwa rolniczego sprzedaje pisklęta jednodniowe. Cena jednej sztuki rasy landes wynosi 22,50 zł. Jedno z ogłoszeń opublikowanych w sieci dotyczy sprzedaży gęsi kartuskich siodłatych z 2023 roku. Rasa sama wysiaduje jajko i wychowuje pisklęta. Cena za sztukę wynosi 130 zł. Tylko 1 zł kosztuje pisklę, które oferuje gospodarstwom fundacja promująca hodowlę gęsi białej. Promocja obejmuje gospodarstwa, które zdecydują się rozpocząć chów. Cena dla podmiotów, które kolejny raz prowadzą tucz wynosi 10-15 zł.
