Gęsi uważane są za stosunkowo łatwe i tanie w utrzymaniu, gdyż mają niewygórowane wymagania żywieniowe i środowiskowe. Ptaki te dostarczają nie tylko smaczne i zdrowe mięso, ale i wysokiej jakości pierze, dlatego zadbana hodowla może być źródłem podwójnego zysku dla gospodarstwa. Czy hodowla gęsi jest opłacalna i jakie warunki bytowe należy zapewnić ptactwu, aby cieszyć się perspektywą dobrego zarobku w przyszłości?
Gęsina jest uważana za jeden z najzdrowszych gatunków mięsa. Wprawdzie nie jest zbyt często wybierana przez Polaków, ale właśnie Polska należy do czołówki hodowlanej w Europie. Większość wyprodukowanego towaru trafia na eksport. Według niektórych źródeł, jest to nawet powyżej 90-95 proc. produkcji.
Gęsi – co warto wiedzieć
W Polsce gęś uważana jest za arystokrację wśród drobiu, ale nie zawsze tak było. Kulinarne mody zmieniały się na przestrzeni wieków, ale potrawy z gęsiny w takiej czy innej formie pojawiały się często na polskich stołach. Po gęsi sięgali królewscy kucharze, przygotowując wykwintne dania dla władców. Gęsina była obecna na stołach Piastów i Jagiellonów, zajadał się nią także Jan III Sobieski.
Popularną potrawą naszych przodków był półgęsek, czyli wędzone połówki gęsiny, a także gęsia szyjka smażona na gęsim smalcu. Do rarytasów należała gęś czarna. Aby uzyskać taki efekt, kucharz oprócz imbiru, miodu, octu i pieprzu dodawał do potrawy… spaloną słomę. Przysmakiem kuchni żydowskiej jest gęsi pipek, czyli duszone gęsie żołądki.
Jak hodować gęsi w gospodarstwie
Gęsi w gospodarstwie domowym obecne są od wieków. Ich przodkiem jest gęgawa, która obecnie zamieszkuje głównie bagna i jeziora w Europie i Azji. To jedyna gęś lęgowa w Polsce, ale najbardziej płochliwa. Udomowienie gęgawy miało miejsce ok. 4 tysiące lat temu na terenach Babilonu, Egiptu, Grecji i Rzymu. Gęś domowa żyje 25-30 lat, czyli bardzo długo jak na zwierzęta hodowlane.
Hodowla gęsi w Polsce ma bardzo bogate tradycje. Własną hodowlę zaczynamy od zakupu piskląt, które można nabyć wiosną w zakładzie wylęgowym. Zanim pisklęta trafią do gospodarstwa należy przygotować im odpowiednie warunki. Chodzi przede wszystkim o bioasekurację, co ma kolosalne znaczenie przy powracającym wirusie ptasiej grypy. Dlatego przed budynkiem, gdzie będziemy trzymywać gęsi warto wyłożyć maty dezynfekujące. Należy także zadbać o odpowiednią ściółkę. Najlepsza jest słoma pszenna, jęczmienna lub żytnia.
Gęsi w gospodarstwie – plusy i minusy
Do budynku powinien przylegać trawiasty lub utwardzony zadaszony wybieg dla gęsi, Dach ochroni ptaki, zwłaszcza pisklęta przed deszczem czy zbyt dużym nasłonecznieniem, ale także częściowo przed patogenami przenoszonymi przez dzikie ptaki. Na wybiegu oraz w budynku należy gęsiom zapewnić dostęp do czystej wody pitnej oraz do paszy.
Gęsi najlepiej rozwijają się, jeśli mogą przebywać i żerować na wolnej przestrzeni, dlatego warto je wypasać na pastwiskach, ale też nieużytkach, gdyż chętnie spożywają trawę, koniczynę, lucernę czy chwasty. Można je także trzymać w sadach i przydomowych ogrodach, gdzie mają dostęp do pozostałości warzyw i owoców.
Gęsi w gospodarstwie – praktyczne wskazówki
Jakie są problemy z hodowlą gęsi? Wbrew popularnemu mitowi gęsi nie można karmić chlebem. W rzeczywistości pieczywo ma zbyt dużo szkodliwej soli w składzie. Po drugie, pęcznieje w żołądku i szkodzi zwierzętom. Gęś to ptak, który posiada najlepszą zdolność trawienia włókna surowego spośród wszystkich udomowionych gatunków drobiu. Spowodowane to jest budową ich układu pokarmowego, który odznacza się silnym żołądkiem i długimi jelitami.
Gęsi są ptakami roślinożernymi, stąd ich przysmakiem jest trawa oraz pasze, ale też owoce czy warzywa, m.in. marchew, kapusta, pozostałości po ścięciu kalafiora i brokułów. Najlepsze zboże dla gęsi to pszenica, żyto, jęczmień, pszenżyto, kukurydza oraz owies, a także nasiona roślin strączkowych (łubin, groch, peluszka, bobik). Podstawą żywienia gęsi powinna być pasza przygotowana na bazie zbóż, głównie owsa, pszenicy i jęczmienia.
Wyzwania hodowli gęsi
Chów gęsi trwa średnio 17 tygodni. Gęsi dobrze wytuczone osiągają wagę średnio 6,5 kg. W okresie nieśności (od stycznia do lipca) zapotrzebowanie gęsi na białko zwiększa się, ale nadmierne odkładanie się tłuszczu na tym etapie może wpłynąć negatywnie na układ rozrodczy. Z tego powodu gęsi hodowlane nie powinny być żywione w ten sam sposób, co gęsi do tuczu. Wymagają one większych dodatków pasz treściwych. Ewentualne niedobory mogą skutkować zaburzeniem procesu rozrodu, dlatego warto stosować dedykowane dodatki paszowe.
Korzyści z hodowli gęsi
Na krajowym rynku drobiarskim gęsina ustępuje popularności mięsu kurcząt czy indyków. Gęś cenimy przede wszystkim za wyjątkowo smaczne mięso bagate w cenne białko oraz dobre dla zdrowia jedno- i wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega 3 i omega 6. Gęsina obfituje także w witaminy i minerały, w tym żelazo, cynk, fosfor, magnez i potas.
Obecnie chów gęsi jest opłacalną i stabilną gałęzią rolnictwa, co wynika z dość dużego zapotrzebowania na gęsinę w Niemczech, dokąd eksportujemy większość mięsa z polskich gęsi. Do niedawna 100 proc. polskiej produkcji, czyli około 20 tys. ton gęsiny rocznie trafiało na eksport.
Dziś 10 proc. trafia na rodzimy rynek. Wraz z modą na zdrową żywność, rośnie zapotrzebowanie na gęsinę w naszym kraju zarówno w handlu, jak i w gastronomii. Wielu hodowców ma podpisane umowy na dostawę do restauracji. Coraz częściej pojedynczy klienci pytają w sklepach o produkty z gęsi, co wskazuje niezłe perspektywy zarobku na hodowli gęsi.
