W Polsce występuje ponad 460 różnych gatunków ptaków. To ogromna liczba biorąc pod uwagę fakt, że przeciętny człowiek jest w stanie wymienić zaledwie kilkanaście, góra kilkadziesiąt. Wśród stwierdzonych gatunków są popularne ptaki w rodzaju skowronka, ale także takie, które w Polsce były widziane jeden raz. Odpowiednio większa różnorodność ptactwa występuje w skali globalnej. W sumie ornitolodzy doliczyli się około 10 tys. gatunków, z których najmniejszy jest koliberek hawański, a największy struś. Jakie ptaki są najrzadziej spotykane?
Ptaki żyją w różnych strefach klimatycznych. Zamieszkują wszystkie kontynenty, zajmując różne środowiska na Ziemi. Migrują z jednego siedliska do drugiego wraz ze zmianą pory roku, aby znaleźć pożywienie lub szukać schronienia dla swoich młodych. Aktualna lista ptaków świata sporządzona przez ornitologów z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie zawiera 10847 gatunków, w tym 150 wymarłych. Są źródła, które powołując się na nowe badania podają, że na świecie istnieje około 18 tys. gatunków ptaków!
Jaki jest najrzadszy ptak w Polsce?
Z danych Komisji Faunistycznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego wynika, że spośród 467 gatunków ptaków (dane na koniec 2021) występujących w naszym kraju aż 258 gniazduje między Odrą a Bugiem i Tatrami a Bałtykiem. Jest to łącznie około 84-106 mln par ptaków, z których najliczniejszym jest skowronek. Jego populację szacuje się na około 10 mln par.
Co roku odbywa się wielkie liczenie ptaków w Polsce w ramach Monitoringu Ptaków Polski. Obejmuje ono sezon lęgowy, wędrówkowy i zimowania. Sprawdzana jest liczebność populacji licznych ptaków lęgowych i innych. Na podstawie corocznych badań można określić, które gatunki w Polsce są pospolite, a które rzadkie.
Do najrzadszych należy kraska, średniej wielkości ptak, który gniazduje w naszym kraju w liczbie zaledwie kilkunastu par lęgowych. W Polsce ptak objęty jest ochroną ścisłą. Innym rzadkim gatunkiem w Polsce jest orlik grubodzioby, duży ptak, u którego stwierdzono 11-13 par lęgowych. Tylko kilka z nich tworzyły osobniki czyste genetycznie. Pozostałe składały się z orlika grubodziobego i krzykliwego lub samicy orlika grubodziobego z mieszańcami międzygatunkowymi.
Jakie są rzadkie ptaki?
Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków publikuje tzw. Czerwoną listę ptaków, w której analizowane jest ryzyko wymarcia gatunków. Lista identyfikuje także przypadki odbudowy populacji i obniżenia statusu zagrożenia, które dają nadzieję, że odpowiednio wdrażane programy ochrony mogą poprawić los gatunków zagrożonych.
Z listy wynika, że w ciągu ostatnich 200 lat w Polsce wymarło 16 gatunków ptaków, przy czym ich liczba szybko rośnie wraz z upływem czasu. Kolejnych 47 gatunków zagrożonych jest wymarciem (wzrost o 30 proc. w ciągu 20 lat, niemal podwoiła się liczba gatunków wymarłych). Aż 12 spośród nich zakwalifikowano jako krytycznie zagrożone. Wśród gatunków, które po raz pierwszy wskazywane były jako zagrożone w naszym kraju są m.in. płaskonos, mewa siwa, zausznik czy błotniak łąkowy, ale także głowienka, gawron oraz słowik szary.
Najbardziej zagrożone grupy ptaków to siewkowe i blaszkodziobe, gdzie odpowiednio aż 70 i 61 proc. gatunków wymaga szczególnej ochrony. Dominujące typy siedlisk, w których występują ptaki zagrożone, to mokradła i łąki w dolinach rzek, zbiorniki wodne i rzeki, a także wybrzeże Bałtyku. Zagrożone ptaki częściej i liczniej występują we wschodniej Polsce. Udział gatunków zagrożonych wyginięciem w naszym kraju jest wyższy niż w Europie i na świecie.
Jaki jest najrzadszy ptak na świecie?
Badania National Geographic wykazały, że na świecie jest od 50 mld do 430 mld ptaków. Jak szacują ornitolodzy, od XVII wieku w wyniku działalności człowieka wyginęło ok. 130 gatunków ptaków, a obecnie zagrożonych wyginięciem jest 1,2 tys. gatunków.
Do najrzadszych gatunków należy kakapo, ptak endemiczny dla Nowej Zelandii, który został uznany za gatunek zagrożony wyginięciem. Obecnie populacja tej nielotnej papugi wynosi około 200 osobników, a jej przetrwanie jest zagrożone przez sprowadzone na Nową Zelandię drapieżne ssaki, takie jak koty i szczury.
Do najrzadszych ptaków na świecie należy drop. Na Madagaskarze, gdzie wyłącznie żyje, ptak został uznany za gatunek krytycznie zagrożony wyginięciem. Głównym powodem zagrożenia jest utrata środowiska naturalnego oraz polowania. Jednym z najrzadszych, a przy tym największych ptaków drapieżnych na świecie jest kondor kalifornijski, który może osiągnąć rozpiętość skrzydeł do 3,2 m. Obecnie populacja tego ptaka wynosi około 400 osobników. Jest gatunkiem endemicznym dla zachodniego wybrzeża Ameryki Północnej, a jego populacja zmniejsza się drastycznie na skutek polowań, zanieczyszczenia środowiska i zmian klimatycznych.
Jaki jest najbardziej zagrożony gatunek ptaka?
Uważa się, że do najbardziej zagrożonych wyginięciem ptaków na świecie należy szpak balijski, który wymiera z powodu nielegalnego łowiectwa. Szacuje się, że w Parku Narodowym Wschodniego Bali żyje ok. 25 ptaków, a na wyspie Nusa Penida około sto. W legalnej hodowli znajduje się ok. 1 tys. tych pięknych ptaków ozdobnych. W roku 2021 pisklęta szpaka balijskiego wykluły się w Gdańskim Ogrodzie Zoologicznym.
Na skraju wyginięcia stoi gołębnik grenadyjski z Małych Antyli, archipelagu na południu Oceanu Atlantyckiego. Obecnie dzika populacja tego ptaka wynosi zaledwie ok. 87 sztuk. Na terenie Peru żyje perkoz Taczanowskiego, którego populacja wynosi mniej niż 250 osobników. Ornitolodzy nie mają pewności, czy całkowicie nie wyginęła już hawajka czarnolica, ptak wielkości wróbla ostatni raz widziany dwadzieścia lat temu. Jeśli gatunek przetrwał, to jego populacja nie przekracza dziś 50 okazów.
